بالاخره توجیهی علمی برای پدیده مرموز دژاوو پیدا شد - انجمن گیگابلاگ

به گزارش انجمن گیگابلاگ، آیا تا به حال این احساس عجیب را داشته اید که موقعیتی که الان تجربه می کنید، قبلا اتفاق افتاده است؟ حتی اگر می دانید که امکان آن عملا وجود نداشته است.

گاهی اوقات حتی ممکن است به نظر برسد که دارید زندگی ای را که قبلاً اتفاق افتاده را دوباره تکرار می کنید. این پدیده که به عنوان دژاوو Déjà Vu شناخته می گردد، برای مدت طولانی فیلسوفان، عصب شناسان و نویسندگان را متحیر نموده است.

از اواخر دهه 1800، نظریه های زیادی در خصوص آنچه که ممکن است باعث ایجاد دژاوو گردد، آغاز به ظهور کردند، Déjà Vu در زبان فرانسوی به معنای از قبل دیده شده است.

چنین تصور می شد که که شاید از اختلال عملکرد ذهنی یا شاید نوعی مشکل مغزی ناشی می گردد. یا شاید این یک وقفه موقت در عملکرد عادی حافظه انسان باشد.

حرکت از ماوراء الطبیعه به علم

در اوایل این هزاره، دانشمندی به نام آلن براون تصمیم گرفت همه چیز هایی را که محققان تا آن موقع درباره دژاوو نوشته بودند، مرور کند.

بسیاری از چیز هایی که او می توانست پیدا کند، طعمی ماوراء الطبیعه داشت، که مربوط به ماوراء طبیعی بود - چیز هایی مانند زندگی های گذشته یا توانایی های روانی. اما او بعلاوه مطالعاتی پیدا کرد که افراد عادی را در خصوص تجربیات دژاوو آن ها مورد آنالیز قرار داد.

از مجموع این مقالات، براون توانست بعضی از یافته های اساسی در خصوص پدیده دژاوو را به دست آورد.

برای مثال، براون تشخیص داد که تقریباً دو سوم مردم در مقطعی از زندگی خود دژاوو را تجربه می نمایند. او تشخیص داد که رایج ترین محرک دژاوو یک صحنه یا مکان است و متداول ترین محرک بعدی یک مکالمه است.

او بعلاوه نکاتی را در طول یک قرن یا بیشتر از ادبیات پزشکی در خصوص ارتباط احتمالی بین دژاوو و بعضی از انواع فعالیت تشنج در مغز گزارش کرد.

آنالیز براون موضوع دژاوو را وارد قلمرو علم رایج تر کرد، زیرا هم در یک مجله علمی و هم در کتابی که افراد متخصص آنها را مطالعه می نمایند، منتشر شد. کار او به عنوان یک کاتالیزور برای دانشمندان عمل کرد تا آزمایش هایی را برای آنالیز دژاوو طراحی نمایند.

تست دژاوو در آزمایشگاه روانشناسی

یک تیم تحقیقاتی خودم آغاز به انجام آزمایش هایی با هدف آزمایش فرضیه های مربوط به مکانیسم های احتمالی دژاوو نموده است.

آنها یک فرضیه یک قرین را آنالیز کردند که نشان می دهد دژاوو می تواند زمانی اتفاق بیفتد که شباهت فضایی بین یک صحنه فعلی و یک صحنه فراموش نشده در حافظه شما وجود داشته باشد. روانشناسان این را فرضیه آشنایی گشتالت Gestalt familiarity hypothesis نامیدند.

به عنوان مثال، تصور کنید که در حال عبور از ایستگاه پرستاری در یک واحد بیمارستانی در راه برای دیدار با یک دوست بیمار هستید. اگرچه قبلاً هرگز به این بیمارستان نرفته اید، اما احساسی که دارید تحت تأثیر قرار گرفته اید.

دلیل اصلی این تجربه دژاوو می تواند این باشد که چیدمان صحنه، از جمله قرار دادن مبلمان و اشیاء خاص در داخل فضا، همان چیدمان صحنه های متفاوتی است که شما در گذشته تجربه نموده اید.

شاید نحوه قرارگیری ایستگاه پرستاری - مبلمان، وسایل روی پیشخوان، نحوه اتصال آن به گوشه های راهرو - مانند نحوه چیدمان مجموعه ای از میز های پذیرایی و تابلو ها و مبلمان در راهروی یک مدرسه باشد.

برای آنالیز این ایده در آزمایشگاه، از واقعیت مجازی برای قرار دادن افراد در صحنه ها استفاده شد. به این ترتیب محققان می توانستندمحیط هایی را که افراد در آن قرار دارند دستکاری نمایند - بعضی از صحنه ها طرح بندی فضایی یکسانی داشتند و بعضی متمایز بودند.

همانطور که پیش بینی می شد، دژاوو زمانی بیشتر اتفاق می افتد که مردم در صحنه ای قرار می گرفتند که حاوی همان آرایش فضایی عناصر بود که در صحنه های قبلی وجود داشت، اما به یاد نمی آوردند.

با این حال، این بدان معنا نیست که شباهت فضایی تنها دلیل دژاوو است. به احتمال زیاد، عوامل زیادی می توانند به آنچه که یک صحنه یا موقعیت را آشنا می سازد، یاری نمایند. تحقیقات بیشتری برای آنالیز عوامل احتمالی بیشتر در این پدیده مرموز در حال اجرا است.

آن کلیری، استاد روانشناسی شناختی، دانشگاه ایالتی کلرادو