حکمرانی فرامرزی داده در دستور کار سازمان ملل قرار گرفت - انجمن گیگابلاگ

به گزارش انجمن گیگابلاگ؛ بر اساس گزارش های آماری منتشر شده در طول سال های 2020 و 2021، همه گیری ویروس کووید -19، فرایند تحول دیجیتال را در مقیاس جهانی تسریع کرده و دولت ها را به واکنش سریع در این حوزه واداشته است. در میان تلاش های دولت ها برای انطباق حداکثری با فرایند شتابان دیجیتال سازی جهان، یک چالش کلیدی این است که چگونه می توان از فرایند افزایش حجم داده های دیجیتال در راستای منافع جهانی استفاده کرد.

متخصصان و کارشناسان، تخمین زده اند که ترافیک جهانی اینترنت در سال 2022 از کل ترافیک تاریخ اینترنت تا سال 2016 بیشتر خواهد شد. در چنین شرایطی، داده ها به یک دارایی استراتژیک کلیدی تبدیل می شوند. بی شک نحوه مدیریت این داده ها بر توانایی هر کشور برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار تأثیر زیادی خواهد داشت. از سوی دیگر، شیوع کرونا، تأثیر به سزایی بر حجم ترافیک اینترنت داشته است.

کرونا پهنای باند اینترنت جهانی را 35 درصد افزایش داد

کارشناسان، معتقدند که دلیل چنین اتفاقی این است که بیشتر فعالیت های فردی و اجتماعی شهفرایندان به صورت آنلاین انجام می شود. بر اساس آمار، تنها در سال 2020، پهنای باند اینترنت جهانی 35 درصد افزایش یافته است. این میزان بالاترین افزایش یک ساله پهنای باند از سال 2013 تا به امروز محسوب می شود. علاوه بر این، بر اساس برآوردهای اجرا شده، حدود 80 درصد از کل ترافیک اینترنت مصرفی در دوران قرنطینه و اوج گیری کرونا، به فیلم، بازی و شبکه های اجتماعی اختصاص یافته است.

ترافیک داده های جهانی تا سال 2026

آنکتاد پیش بینی می کند که میزان ترافیک ماهانه داده های جهانی در سال 2020، از 230 اگزابایت به 780 اگزابایت در سال 2026 خواهد رسید. این در حالی است که بر اساس آمار ارائه شده از سوی گزارش یاد شده، شکاف دیجیتال در طول سال های اخیر به اوج خود رسیده است و در حالی که میزان استفاده از اینترنت در جوامع پیشرفته بالای 90 درصد است، این آمار در کشورهای کمتر پیشرفته حدود 20 درصد است. علاوه بر این، تفاوت کشورهای شمال و جنوب در زمینه میزان توسعه زیرساخت های دیجیتال نیز کاملاً مشهود است. به عنوان مثال، میانگین سرعت اینترنت در اقتصادهای پیشرفته، 8 برابر کشورهای در حال توسعه است.

بی شک در چنین شرایطی، گام نهادن در راستا جدیدی برای مدیریت دیجیتال و داده ها مهم تر از هر زمان دیگری در گذشته است. جهان غرب در این حوزه موضوعی نیز بر لزوم دستیابی به توافقی جهانی برای حکمرانی داده ها تاکید دارد و از همین روی، تداوم فرایند جهانی سازی را در نظر دارد. کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (آنکتاد)، در گزارش اقتصاد دیجیتال 2021 به موضوع توسعه و جریان های فرامرزی داده ها پرداخته است.

نگارندگان این گزارش، خواستار سازوکاری جهانی برای حکمرانی داده ها به نحوی هستند که ضمن پرداختن به ریسک ها و نگرانی ها از توزیع عادلانه تر سود حاصل از جریان داده نیز اطمینان حاصل شود. دیدگاه های مطرح شده در این گزارش حکایت از آن دارد که بسیاری از کشوهای پیشرفته جهان در پی اتخاذ رویکردی جهانی و کل نگر نسبت به داده ها هستند. بنابراین، سازمان ملل به عنوان یکی از ارکان اساسی فرایند جهانی سازی، در پی تسهیل پیاده سازی مدل مدنظر ایالات متحده آمریکا و اروپا است.

داده هسته اصلی پیشرفتهای هوش مصنوعی

گزارش اقتصاد دیجیتال 2021 به بررسی توسعه و پیامدهای سیاست گذاری جریان های فرامرزی داده های دیجیتال می پردازد و داده ها را هسته اصلی همه پیشرفت های تکنولوژیک و دیجیتال جهان، مانند تجزیه و تحلیل داده، هوش مصنوعی (AI)، زنجیره بلوکی، اینترنت اشیا (IoT)، رایانش ابری و سایر خدمات مبتنی بر اینترنت، می داند.

بنابراین، کشورهای سراسر جهان در تلاش هستند تا نحوه برخورد خود با جریان داده ها را تعیین کنند. رویکرد نهایی انتخاب شده در سطوح ملی و بین المللی نه تنها بر تجارت، نوآوری و پیشرفت اقتصادی، بلکه بر طیفی از مسائل مربوط به توزیع دستاوردهای دیجیتالی سازی، اجرای قانون و امنیت ملی تأثیر خواهد گذاشت.

داده های ارائه شده در گزارش اقتصاد دیجیتال آنکتاد 2021، می تواند مخاطبان و پژوهشگران را در درک بهتر رویکرد کشورهای مختلف، یاری کند. مروری بر تحولات جهانی و نابرابری ها در اقتصاد دیجیتال مبتنی بر داده و بحث در مورد ماهیت بنیادین داده ها از اهم مطالب مطرح شده در این گزارش هستند. گزارش اقتصاد دیجیتال 2021، علاوه بر این به بررسی رویکردهای حاکمیتی موجود در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی با تمرکز بر جریان داده ها، می پردازد.

کارشناسان غربی هنگام ارزیابی پیامدهای توسعه داده ها و توسعه جریان داده های فرامرزی به مسئله وجود شکاف و عدم تعادل دیجیتال در رویکردهای حاکمیتی موجود به این حوزه اشاره می کنند و اتخاذ رویکردی جهانی، افزایش گفتگو میان دولت ها و تعامل سازنده را الزامی می دانند.

تبیین نیاز به حکمرانی جهانی داده ها

حکمرانی داده یکی از اساسی ترین مبانی در زمینه حاکمیت فضای مجازی است. داده به عنوان یکی از ارزشمندترین دارایی های عصر حاضر، از زمان آغاز توسعه تدریجی اینترنت، مورد توجه بسیاری از ذینفعان این عرصه قرار گرفته است.

دسترسی یک دولت یا شرکت فناوری بزرگ به کلان داده های یک کشور، می تواند اثر به سزایی در تداوم هژمونی و اقتدار او، داشته باشد. بنابراین، بسیاری از کشورها داده ها را به عنوان دارایی ملی به رسمیت شناخته و حفاظت از آن را در دستور کار دارند.

بر اساس دیدگاه کارشناسان حوزه حکمرانی فضای مجازی، آمریکا به عنوان کشور مبتکر ایجاد شبکه جهانی اینترنت، بخش عمده ای از زیرساخت این شبکه را در اختیار دارد. این در حالی است که کشورهایی چون چین، روسیه و حتی اتحادیه اروپا، با رویکردهایی متفاوت به تقابل با این انحصار ساختاری پرداخته اند و با در نظر داشتن انحصار ایالات متحده در زمینه زیرساخت، تلاش کرده اند در لایه محتوا و حوزه های حقوقی، اقتدار آمریکا را به چالش بکشند.

چین با ایجاد دیوار آتش بزرگ، روسیه با بومی سازی سرویس ها و خدمات آنلاین در قلمرو جامعه روس زبان اینترنت و اتحادیه اروپا با مقررات عمومی حفاظت از داده، در طول سال های اخیر، گام های بلندی در زمینه ایجاد توازن قوا میان بازیگران دولتی این عرصه، برداشته اند.

به نظر می رسد که رویکرد موجود در این گزارش، همچنان گفتمان غالب غرب بوده و توجه چندانی به مدل های نوظهور حکمرانی فضای مجازی و داده، ندارد. چالش اساسی در تقابل میان مدل حکمرانی آمریکایی و رویکردهای چینی و روس، مسئله تضمین حفظ اقتدار و هژمونی ایالات متحده آمریکا و متحدان اروپایی این کشور است.

نویسندگان این گزارش سالانه، در بخشی از اثر خود به مسئله تبیین نیاز به حکمرانی جهانی داده می پردازند و 6 دلیل عمده برای پاسخ به این پرسش کلیدی مطرح می کنند. محورهای یاد شده عبارتند از:

افزایش اعتماد عمومی به اقتصاد دیجیتال و کاهش عدم اطمینان

رسیدگی به چالش های سیاستی که از طریق غلبه جهانی پلتفرم های دیجیتال پدید می آیند

جلوگیری از تشدید نابرابری ها

در نظر گرفتن تأثیر و سرریز سیاست های ملی به کشورهای دیگر

جلوگیری از تکه تکه شدن بیشتر فضای دیجیتال

فعال کردن به اشتراک گذاری داده های جهانی در راستای تأمین منافع عمومی کاربران

با بررسی دلایل ارائه شده، می توان نتیجه گرفت که نهادهای بین المللی متولی حکمرانی جهانی فضای مجازی، با شعار تحول دیجیتال، در پی همراه ساختن جوامع در حال توسعه با رویکرد خود و از بین بردن تعارضات میان آمریکا و اروپا در حوزه حکمرانی داده هستند.

بی شک در گام های بعدی، حرکت به سوی تداوم فرایند جهانی سازی با هدف حفظ وضع موجود در عرصه بین الملل و تداوم اقتدار فراملی، در دستور کار خواهد بود.

سازمان ملل و سازماندهی حکمرانی جهانی داده

بر اساس متن گزارش آنکتاد در حوزه اقتصاد دیجیتال، سازمان ملل متحد، در راستای حصول اطمینان از مشارکت حداکثری کشورهای جهان در زمینه برنامه حکمرانی جهانی جریان فرامرزی داده ها، نقشی مرکزی و تعیین کننده در این زمینه ایفا می کند.

در حال حاضر، تعداد زیادی از نهادهای وابسته به سازمان ملل، مانند اتحادیه بین المللی مخابرات، آنکتاد، کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، سازمان بهداشت جهانی، سازمان جهانی مالکیت فکری، سازمان تجارت جهانی، یونسکو، در این زمینه فعال هستند. این در حالی است که کارشناسان معتقدند، سازمان ملل برای دستیابی به این هدف تعیین شده، باید پیوندی میان دولت ها، جامعه مدنی، دانشگاه ها و بخش خصوصی، ایجاد کند.

این گزارش، با توصیه تداوم فرایند مذاکرات فراملی و تقویت نهادهای بین المللی در راستای بسط الگوی حکمرانی جهانی داده ها، جهت گیری هایی را در راستا آینده ارائه می دهد، اما در پی ارائه راه حل نهایی و آشکار، نیست. در قلمرو ناشناخته اقتصاد دیجیتال مبتنی بر داده ها که به سرعت در حال توسعه و تحول مداوم است، بسیاری از سوالات همچنان بی پاسخ مانده اند. کارشناسان معتقدند که پاسخ های مدنظر تنها از طریق ادامه بحث تحصصی در این حوزه میسر است. به عقیده کارشناسان سازمان ملل، برای تحقق حکمرانی داده کارآمد، نیاز به چارچوب بندی مجدد و توسعه گفتگوی جهانی در این زمینه وجود دارد.